Το άγχος αποχωρισμού αποτελεί ένα απόλυτα φυσιολογικό στάδιο στην ανάπτυξη των παιδιών, το οποίο εμφανίζεται κυρίως κατά τη βρεφική και νηπιακή ηλικία. Είναι η ανησυχία που νιώθει το παιδί όταν απομακρύνεται από τους γονείς ή τους βασικούς φροντιστές του. Αυτό το συναίσθημα συνδέεται με την κατανόηση ότι το παιδί είναι ξεχωριστή οντότητα από τους γονείς του, κάτι που αναδύεται καθώς το μυαλό του ωριμάζει.
Η νευροβιολογία μπορεί να μας βοηθήσει να κατανοήσουμε το φαινόμενο αυτό καλύτερα. Το άγχος αποχωρισμού συνδέεται με τη λειτουργία συγκεκριμένων εγκεφαλικών περιοχών που ρυθμίζουν τα συναισθήματα και το άγχος. Για τον λόγο αυτό είναι σημαντικό οι γονείς να γνωρίζουν τα αναπτυξιακά στάδια των παιδιών και τον καλύτερο τρόπο να φροντίσουν και να ανταποκριθούν στις συναισθηματικές ανάγκες των παιδιών τους. Καθώς το νευρικό σύστημα του παιδιού εξελίσσεται και αναπτύσσεται ο εγκέφαλος, η ικανότητα του να αντιλαμβάνεται ότι η απουσία των γονέων είναι προσωρινή βοηθά στην μείωση του άγχους αποχωρισμού και των δύσκολων αντιδράσεων που συνδέονται με αυτό.
Παρότι για πολλούς γονείς μπορεί να είναι μια δύσκολη και αγχωτική κατάσταση, το άγχος αποχωρισμού είναι ένδειξη υγιούς συναισθηματικής ανάπτυξης. Αν ένα παιδί δεν βιώσει αυτή την ανησυχία, μπορεί να είναι ένδειξη συναισθηματικής ανασφάλειας ή ανεπαρκούς δεσμού με τους γονείς του. Το μέτριο άγχος αποχωρισμού υποδηλώνει ότι το παιδί αναγνωρίζει τη σημασία των γονέων του, ενώ ταυτόχρονα αρχίζει να εξερευνά την ανεξαρτησία του. Επομένως, είναι πολύ υγιές και λογικό ένα αβοήθητο μικρό παιδί που εξαρτάται από τους γονείς του και τους αγαπά, να αισθάνεται απόγνωση όταν αυτοί δεν είναι κοντά του για να του εξασφαλίσουν όσα χρειάζεται για την ορθή συναισθηματική και σωματική του ανάπτυξη. Το παράξενο κοινώς, θα ήταν ένα παιδί να μην ένιωθε αναστάτωση όταν φεύγουν οι γονείς του!
Πως θα βοηθήσουμε το παιδί να μετριάσει το άγχος του;
Ένα από τα βασικά εργαλεία για την διαχείριση του άγχους αποχωρισμού, αλλά και γενικότερα των δύσκολων συναισθημάτων των παιδιών είναι η μέθοδος της θετικής διαπαιδαγώγησης και άρα η καλλιέργεια ενός περιβάλλοντος γεμάτο αγάπη και κατανόηση προσφέρει στο παιδί την ασφάλεια που χρειάζεται και μακροπρόθεσμα δημιουργεί συναισθηματικά ασφαλείς ενήλικες που μπορούν να διαχειριστούν τα δύσκολα συναισθήματά τους. Είναι λοιπόν χρήσιμο να δείχνουμε κατανόηση και υπομονή για αυτήν την φάση της ανάπτυξης του παιδιού, να διατηρούμε σταθερές ρουτίνες (καθώς αυτές δίνουν την αίσθηση της ασφάλειας και της προβλεψιμότητας στο παιδί), αλλά και να προετοιμάζουμε το παιδί, μιλώντας του για την απουσία μας, πότε θα γίνει και να τηρούμε τις υποσχέσεις μας για το πότε θα γυρίσουμε (πχ θα έρθω πριν πας για ύπνο, ή θα έρθω όταν ακόμα θα είναι μέρα έξω). Πάντοτε φροντίζουμε να αναγνωρίζουμε και να καθρεπτίζουμε τα συναισθήματα του παιδιού με ηρεμία και κατανόηση.
Το άγχος αποχωρισμού είναι ένα φυσιολογικό, αναμενόμενο στάδιο που, όταν αντιμετωπίζεται σωστά, βοηθά το παιδί να αποκτήσει αυτοπεποίθηση και ανεξαρτησία. Αν το άγχος αποχωρισμού γίνει έντονο και δύσκολο στην διαχείριση για τους γονείς, καλό θα είναι να απευθυνθούν σε έναν ειδικό για να μάθουν σε βάθος τους καλύτερους τρόπους αντιμετώπισης. Με στοργή, κατανόηση και τη δύναμη της θετικής διαπαιδαγώγησης, οι γονείς μπορούν να το μετατρέψουν σε μια ευκαιρία για την ενίσχυση των δεσμών με τα παιδιά τους και την προετοιμασία τους για την επόμενη φάση της ζωής τους.
Comments