Ένα θέμα που επανέρχεται στην επικοινωνία μου με τους γονείς είτε στα ατομικά μας ραντεβού ή στα εργαστήρια μας ακούγεται κάπως έτσι: «Ο 7χρονος γιός μου γελάει και του φαίνεται αστείο να χτυπάει, να δαγκώνει και να παίζει άγρια με τον μικρό του αδερφό (5χρ).»
Σας ακούγεται γνώριμη αυτή ή κάποια παραλλαγή αυτού του θέματος;
Η απόγνωση της δήλωσης αυτής θα μπορούσε να περιγράφει την ζωή του καθενός μας και να μας εκφράζει πλήρως. Τα συναισθήματά μας μετά από ένα τέτοιο συμβάν μπορεί να είναι φόβος για την ασφάλεια των παιδιών μας, ντροπή για την συμπεριφορά τους, άγχος για το πως θα το διαχειριστούμε κλπ. Είναι πολύ σημαντικό να εντοπίσω ακριβώς πως αισθάνομαι!
Μας είναι δύσκολο να καταλάβουμε την συμπεριφορά αυτή των παιδιών μας. Πώς μπορεί να ΘΕΛΕΙ και επίτηδες να χτυπά το γλυκό μικρό του αδερφάκι; Τι μπορεί να του έχει κάνει; Και μέσα σ’ όλα αυτά να γελάει και από πάνω. Μήπως το παιδί μου είναι ψυχοπαθής;
Ας επανέλθουμε στην αρχική δήλωση του γονιού και ας εντάξουμε την ανησυχία του και τα συναισθήματα του. Έτσι, θα έχουμε μια πιο πλήρη εικόνα για το τι ακριβώς συμβαίνει. Δηλαδή: «Κάποιες φορές, ο μεγάλος μου γιός (7χρ.) φέρεται με επιθετικότητα προς τον πεντάχρονο αδερφό του. Ανησυχώ. Ανησυχώ για την σωματική ασφάλεια του μικρού φυσικά, αλλά και για τον μεγάλο μου. Γελάει όταν συμπεριφέρεται άγαρμπα και δεν φαίνεται να το μετανιώνει. Είναι φυσιολογικό; Πάει κάτι στραβά;»
Μέσα μας, αναμφίβολα νιώθουμε τον κοινό συναισθηματικό παρονομαστή των γονέων, τις τύψεις και είναι σημαντικό να το παρατηρήσουμε αυτό το συναίσθημα και να το λεκτικοποιήσουμε. Σκεφτόμαστε συνήθως: «Τι κάναμε λάθος;», «Τι μπορεί να έχει το παιδί μας που το κάνει να φέρεται έτσι;» και «Τι είδους παιδί δείχνει τέτοιες συμπεριφορές;». Η απάντηση σε αυτά τα ερωτήματα είναι: «Κάνετε ότι καλύτερο μπορείτε με τα εργαλεία που γνωρίζετε και έχετε», «Τίποτα δεν έχει» και «Ένα τρομαγμένο παιδάκι που δεν του μάθαμε ακόμα να διαχειρίζεται τα συναισθήματά του».
Κατά πάσα πιθανότητα το παιδί σας που γελάει καθώς παίζει και χτυπάει το αδερφάκι του δεν γελάει επειδή του φαίνεται αστείο αλλά επειδή φοβάται και νιώθει εκτός ελέγχου. Πέτυχε στο να κάνει κάτι που δεν ήθελε πραγματικά να κάνει (να πονέσει κάποιον δηλαδή), αλλά δεν μπορούσε να ελέγξει τα συναισθήματά του και δεν έχει μάθει από εμάς (ίσως γιατί δεν ξέρουμε και οι ίδιοι) υγιείς τρόπους να εκφράσει αυτά τα απολύτως φυσιολογικά συναισθήματα. Κάποιος που το παιδί μας αγαπάει (στην προκειμένη, το αδερφάκι του) πονάει και ευθύνεται το ίδιο για αυτόν τον πόνο και είναι πολύ πιθανό να γνωρίζει ότι τώρα θα τα ακούσει και θα τιμωρηθεί από τους γονείς. Όλο αυτό είναι πραγματικά τρομακτικό!
Κατά πάσα πιθανότητα έχει αρκετά συσσωρευμένα συναισθήματα μέσα του, τα οποία προσπάθησε να συγκρατήσει και τα οποία, σαν κατσαρόλα με νερό που βράζει, διογκώθηκαν, ξεχείλισαν και έκαψαν όποιον ήταν εκεί γύρω.
Οι αιτίες για το συναισθηματικό του ξέσπασμα ποικίλουν. Μπορεί να ξεκίνησαν όταν γεννήθηκε το αδερφάκι του και όπως είναι φυσικό και φυσιολογικό σε 99.99% των περιπτώσεων ένιωσε ζήλια. Ίσως πρόσφατα να κάναμε κάποια μεγάλη αλλαγή που να τον αναστάτωσε, πχ μια μετακόμιση, ένα διαζύγιο, αλλαγή σχολείου κλπ. Ίσως να περνάμε και εμείς μια δύσκολη φάση στη ζωή μας με την δουλειά, ή τον σύντροφο, ή τους φίλους μας και όσο και αν προσπαθούμε να το κρύψουμε, είναι αδύνατον, καθώς έστω και η απειροελάχιστη αλλαγή γίνεται αντιληπτή από τα παιδιά και αν δεν το επικοινωνήσουμε αυτό, νιώθουν μπερδεμένα και ίσως υπαίτια για την αλλαγή αυτή. Ή μπορεί να είναι πολλές μικρές απογοητεύσεις για το παιδί μας που να συσσωρεύτηκαν όπως πχ δεν έφαγαν με το αγαπημένο τους κουτάλι, η γιαγιά ήταν άρρωστη και δεν το πήγε στην παιδική χαρά, παίζαμε με τα τουβλάκια και χτύπησε το τηλέφωνο με αποτέλεσμα να φύγω και να αγνοήσω το παιχνίδι για όση ώρα μιλούσα στο τηλέφωνο. Φυσικά για όλα αυτά δεν φταίει ο γονέας, αλλά δημιούργησαν δύσκολα συναισθήματα στο παιδί μου. Όλα αυτά το πλήγωσαν λίγο ή πολύ.
Τα καλά νέα είναι ότι μπορώ να βοηθήσω τα παιδιά στο σπίτι να γιατρέψουν αυτά τα μικρά τραύματα και να αποφύγουμε τις αρνητικές συμπεριφορές. Αυτό που χρειάζομαι ως γονιός είναι αγάπη, υποστήριξη και τα σωστά εργαλεία/δεξιότητες.
Από που να ξεκινήσω;
Αρχικά, παρατηρήστε πως νιώθετε ΕΣΕΙΣ όταν συμβαίνει αυτό το περιστατικό. Θυμό; Ντροπή; Απελπισία; Αβοήθητη; Άγχος; Αν δυσκολεύεστε να δώσετε ένα όνομα σε αυτό που νιώθετε ίσως είναι μια ευκαιρία να κάνετε στον εαυτό σας μια συναισθηματική εκπαίδευση. Με μια απλή αναζήτηση στο διαδίκτυο μπορούμε να τυπώσουμε έναν τροχό ή μια λίστα των 29 βασικών συναισθημάτων που βιώνουν όλοι οι άνθρωποι. Αφιερώστε λίγα λεπτά στο να εκφράσετε το πως ΕΣΕΙΣ νιώθετε σε έναν φίλο, στον σύντροφό σας κλπ. Το σημαντικό είναι να είναι ένας άνθρωπος που θα ακούσει απλώς. Δεν θα κρίνει, δεν θα δώσει συμβουλές, απλώς θα ακούσει. Εάν δεν μπορείτε να βρείτε ένα τέτοιο άτομο, ίσως ένας ψυχοθεραπευτής να είναι μια καλή επιλογή. Εναλλακτικά μπορείτε να κρατήσετε ένα ημερολόγιο συναισθημάτων για το πως νιώθετε σε αυτές τις στιγμές ή να γράψετε γράμματα στον εαυτό σας.
Αναγνωρίστε την συμπεριφορά του παιδιού σας ως μια κραυγή για βοήθεια και στη συνέχεια πάτε να βοηθήσετε. Αντί να φωνάξουμε για να σταματήσουν, βάζουμε το σώμα μας μαλακά ανάμεσα στα παιδιά σαν φυσικό φράχτη προκειμένου να σταματήσει η εχθρότητα. Με ήπιο και μαλακό τόνο λέω κάτι σαν: «Δεν είναι οκ να χτυπάμε, δεν μπορώ να σε αφήσω να χτυπήσεις τον αδερφό σου». Απομακρύνουμε τα παιδιά ευγενικά το ένα από το άλλο και θυμίζω στο μεγάλο παιδί ότι: «Είναι οκ να θυμώνεις, αλλά δεν είναι οκ να χτυπάς. Μπορείς να εκφράσεις τα συναισθήματα σου με κάποιον από τους άλλους τρόπους που του έχουμε μάθει». Αυτοί τρόποι έκφρασης των δύσκολων συναισθημάτων μαθαίνονται σε μια στιγμή ηρεμίας με την βοήθεια ενός ειδικού και αυτό γιατί παρόλο που μπορεί να διακόψω την επιθετική συμπεριφορά δεν σημαίνει ότι απομάκρυνα και το επιθετικό συναίσθημα. Η κατσαρόλα ακόμα βράζει…
Τέλος, είναι σημαντικό αφού ηρεμήσω τα δικά μου συναισθήματα και αποτρέψω την ένταση, να ακούσω τα συναισθήματα του παιδιού μου. Θυμηθείτε την κατσαρόλα που λέγαμε. Με το να κάνω Ενεργητική Ακρόαση χωρίς να κρίνω, χωρίς να συμβουλεύω, απλώς ακούγοντας, χαμηλώνω την φωτιά και καταφέρνω να μαλακώσω τα συναισθήματα του παιδιού μου έτσι ώστε με τον καιρό να αποφύγω μια μελλοντική σύγκρουση και να καταφέρω το παιδί μου να αναγνωρίζει τα συναισθήματά του, να τα ελέγχει και όχι να το ελέγχουν, και να τα εξωτερικεύει με σεβασμό και υγεία, καλλιεργώντας έτσι έναν συναισθηματικά ώριμο και υγιή ενήλικα.
Αν όλα αυτά σου φαίνονται ιδανικά και αόριστα ή δύσκολα στην εφαρμογή, σε διαβεβαιώνω πως δεν είναι, χρειάζεται απλώς να εκπαιδευτείς και να μάθεις πως να τα εφαρμόζεις εξατομικευμένα και αποτελεσματικά με τα παιδιά σου.
コメント