Η εφηβεία αποτελεί συχνά μια αγχωτική ηλικία για τους γονείς, με πολλές αλλαγές, σε όλους τους τομείς ανάπτυξης (σωματικό, γνωστικό, κοινωνικό και συναισθηματικό). Είναι μια συναρπαστική αλλά και απαιτητική περίοδο στη ζωή ενός νέου ανθρώπου, γεμάτη αλλαγές και προκλήσεις, άγχος αλλά και ανυπομονησία για την ενήλικη ζωή. Οι γονείς, ως οι κύριοι υποστηρικτές και καθοδηγητές, καλούνται να παρέχουν την κατάλληλη υποστήριξη στο ταχύτατα αναπτυσσόμενο εφηβικό μυαλό και για τον λόγο αυτό είναι σημαντικό να κατανοήσουν τα στάδια ανάπτυξης της εφηβείας.
Πρώιμη Εφηβεία (12-14 ετών)
Η πρώιμη εφηβεία χαρακτηρίζεται από την αναζήτηση ταυτότητας και την προσπάθεια ανεξαρτητοποίησης, για τον λόγο αυτό πολλές φορές οι έφηβοι συγκρούονται με τους γονείς τους στο ταξίδι της αναζήτησης της ανεξαρτησίας τους, ενώ στον βωμό της αναζήτησης του εαυτού πολλές φορές απαξιώνουν τα ήθη και τις αξίες που ήδη τους έχουν περάσει οι γονείς τους (μην ανησυχείτε, σχεδόν πάντα επιστρέφουν σε αυτές τις αξίες μεγαλώνοντας!). Οι έφηβοι αρχίζουν να εκφράζονται τόσο με τη δράση όσο και με τα λόγια, ενώ ενισχύεται η ικανότητά τους να κατανοούν τη σημασία των κοινωνικών σχέσεων. Σε αυτή τη φάση, η επαφή με τους γονείς συχνά περιλαμβάνει διαφωνίες, ενώ οι έφηβοι μπορεί να δείχνουν μεγαλύτερη προτίμηση για παρέες και να αποστασιοποιούνται από την οικογένεια.
Σε αυτή την ηλικία οι γονείς μπορούν να διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο, δείχνοντας κατανόηση και υπομονή. Είναι σημαντικό να δίνουν χώρο για την αυτοέκφραση του παιδιού, αλλά και να του επιτρέπουν να ανακαλύπτει και να ενσωματώνει ή να απορρίπτει στοιχεία της ταυτότητάς του (πχ να δοκιμάσει ένα νέο στυλ ντυσίματος, ή κούρεμα κλπ). Είναι επίσης σημαντικό να παρέχουν ένα ασφαλές περιβάλλον για διάλογο και να αποφεύγουν την υπερβολική κριτική. Η ενίσχυση της αυτοπεποίθησης μέσα από τη θετική αναγνώριση των προσπαθειών του παιδιού μπορεί να συμβάλει σημαντικά στη συναισθηματική του ισορροπία.
Μέση Εφηβεία (15-16 ετών)
Η μέση εφηβεία αποτελεί μια φάση όπου οι αλλαγές γίνονται πιο έντονες, τόσο στο συναισθηματικό όσο και στο κοινωνικό επίπεδο. Οι έφηβοι πειραματίζονται με νέες ιδέες, ενώ τους απασχολούν κοινωνικά ζητήματα, όπως η ανισότητα, η κλιματική κρίση κλπ και αναζητούν την ταυτότητά τους μέσα από τις σχέσεις τους με τους συνομηλίκους. Ταυτόχρονα, ενδέχεται να εκφράζουν ανησυχίες για την εμφάνιση και τις ικανότητές τους. Τα συναισθήματα γίνονται πιο έντονα, ενώ μπορεί να εμφανιστούν προβλήματα όπως η δυσκολία στη σχολική απόδοση ή η απομάκρυνση από δραστηριότητες που προηγουμένως αγαπούσαν.
Οι γονείς στην ηλικία αυτή οφείλουν να είναι παρόντες, προσφέροντας κατανόηση και στήριξη, αλλά και μπόλικη ενεργητική ακρόαση, προκειμένου το παιδί να νιώσει ότι ο γονιός είναι κάποιος που το καταλαβαίνει και το συναισθάνεται και όχι κάποιος που το κρίνει και το σχολιάζει. Θυμηθείτε, η κατάκριση είναι ο πιο εύκολος τρόπος να απομακρύνουμε κάποιον! Η ανοιχτή επικοινωνία και η προώθηση υγιών συνηθειών, όπως η οργάνωση και η στοχοθέτηση, μπορούν να βοηθήσουν τους εφήβους να αισθανθούν μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση. Παράλληλα, είναι σημαντικό να δίνεται έμφαση στη συνεργασία με το σχολείο και άλλους φορείς, ώστε να αντιμετωπίζονται πιθανά προβλήματα άμεσα.
Όψιμη Εφηβεία (17-18 ετών)
Η όψιμη εφηβεία είναι η φάση όπου οι έφηβοι πλησιάζουν την ενηλικίωση. Σε αυτό το στάδιο, οι νέοι επανέρχονται στο οικογενειακές αξίες και αρχές πιο σταθερά αυτή τη φορά, ενώ αποκτούν μεγαλύτερη ικανότητα να αναλαμβάνουν ευθύνες και να βάζουν στόχους. Οι κοινωνικές τους σχέσεις γίνονται πιο ώριμες, ενώ αυξάνεται το ενδιαφέρον για το μέλλον και την προσωπική τους ανάπτυξη.
Οι γονείς μπορούν να ενθαρρύνουν τους εφήβους να αναλάβουν πρωτοβουλίες και να προωθήσουν την αυτονομία τους. Είναι σημαντικό να δείχνουν εμπιστοσύνη στις ικανότητές τους και να ενισχύουν τη συμμετοχή τους σε δραστηριότητες που προάγουν τη δημιουργικότητα και την αυτογνωσία. Επίσης, η αποδοχή των ιδεών και των επιλογών τους, ακόμα και όταν διαφέρουν από τις δικές τους, αποτελεί ένα ισχυρό μήνυμα υποστήριξης.
Οι γονείς μπορούν να συμβάλουν καθοριστικά στην υγιή ανάπτυξη των εφήβων, λειτουργώντας ως πρότυπα υπευθυνότητας και συνεργασίας. Είναι σημαντικό να δημιουργήσουν ένα περιβάλλον που προάγει την ανοιχτή επικοινωνία, την εμπιστοσύνη και την αμοιβαία κατανόηση. Με την ενίσχυση της αυτοεκτίμησης των εφήβων και την καλλιέργεια της συναισθηματικής τους ευελιξίας, μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά τους να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις της εφηβείας με επιτυχία.
Η εφηβεία, αν και γεμάτη δυσκολίες, είναι μια μοναδική ευκαιρία για προσωπική ανάπτυξη. Άλλωστε πρέπει να θυμόμαστε ότι ο εγκέφαλος ολοκληρώνει την ανάπτυξή του στην ηλικία των 25-30 ετών και στην εφηβεία η δραστηριότητα του θυμίζει πυροτέχνημα! Με τη σωστή καθοδήγηση και υποστήριξη από τους γονείς, οι έφηβοι μπορούν να εξελιχθούν σε υπεύθυνους και ολοκληρωμένους ενήλικες, παίρνουμε μια ανάσα λοιπόν και κάνουμε υπομονή, θα περάσει!
Σχόλια