Η γονεϊκή εξουθένωση (“parental burnout”) είναι ένα φαινόμενο που αφορά όλο και περισσότερους γονείς στις μέρες μας. Οι αυξημένες απαιτήσεις στο εργασιακό περιβάλλον, η έλλειψη υποστήριξης από το κοινωνικό πλαίσιο και τα πολλά ερεθίσματα της καθημερινότητας καθιστούν τους περισσότερους γονείς έρμαια της καθημερινότητας τους. Είναι φυσικό επακόλουθο λοιπόν ότι η γονεϊκή εξουθένωση εμφανίζεται όταν η συνεχής πίεση και οι απαιτήσεις του γονεϊκού ρόλου ξεπερνούν τα όρια αντοχής μας, οδηγώντας μας σε σωματική, συναισθηματική και ψυχολογική εξάντληση.
Η γονεϊκή εξουθένωση μοιάζει με την επαγγελματική εξουθένωση (“burnout”) και περιλαμβάνει συνήθως αρνητικά συναισθήματα προς τους γύρω μας ή προς τον ίδιο μας τον εαυτό, δηλαδή λιγότερη υπομονή, χαμηλότερη ανοχή σε καταστάσεις με τις οποίες διαφωνούμε, υπερβολικά έντονη αντίδραση σε μικρές καθημερινές δυσκολίες, σωματική και ψυχολογική κούραση και μια αίσθηση ότι δεν ανταποκρινόμαστε επαρκώς στον γονεϊκό μας ρόλο. Ο γονεϊκός ρόλος, παρόλο που είναι γεμάτος χαρές, συνοδεύεται από μεγάλες προκλήσεις, απαιτεί αφοσίωση, συχνά ταυτίζεται με την προσωπικότητά μας, και μπορεί να μας οδηγήσει σε burnout εάν δεν φροντίσουμε για την αυτοπροστασία και την αυτοφροντίδα μας.
Πώς να αναγνωρίσουμε τη γονεϊκή εξουθένωση;
Κάποιες ενδείξεις γονεϊκής εξουθένωσης περιλαμβάνουν: συνεχής αίσθηση εξάντλησης, ακόμα και μετά από αρκετό ύπνο, σκέψεις όπως “Δεν είμαι ο γονιός που θα ήθελα να είμαι” ή “Δεν περνάω καλά με τα παιδιά μου”, αίσθηση ότι το κινητό ή άλλες ασχολίες είναι το μόνο διάλειμμα από την καθημερινότητα, αυξημένος εκνευρισμός και δυσκολία να απολαύσουμε οικογενειακές στιγμές μεταξύ άλλων. Αν αυτές οι σκέψεις και συναισθήματα σας φαίνονται οικεία, είναι σημαντικό να τα αναγνωρίσουμε και να δράσουμε εγκαίρως.
Τι μπορούμε να κάνουμε για να την αντιμετωπίσουμε;
Αρχικά, είναι πολύ σημαντικό να αναζητήσουμε βοήθεια. Η ανάγκη μας για στήριξη, είτε αυτό προέρχεται από τα πεθερικά μας, ή την κοινότητα ή κάποιο φίλο είναι ένδειξη δύναμης και όχι αδυναμίας, κανένας άνθρωπος δεν ζει μόνος και ως κοινωνία έχουμε ανάγκη ο ένας τον άλλο για την επιβίωση και ευημερία μας. Είναι απολύτως φυσιολογικό να μην μπορούμε να τα καταφέρουμε όλα μόνοι μας.
Σε δεύτερο βαθμό είναι απαραίτητο να εστιάσουμε στην φροντίδα μας όχι μόνο ως γονείς αλλά και ως άνθρωποι. Πολλοί, σε αυτό το σημείο, μπορεί να μπούμε στον πειρασμό να πούμε «Μα εγώ δεν έχω καθόλου χρόνο για αυτά!», ωστόσο δεν θα λέγαμε το ίδιο για το σιδέρωμα των ρούχων ή τις 2 ώρες σκρολάρισμα στα social media ενώ είμαστε ξαπλωμένοι στο κρεβάτι. Επομένως, είναι θέμα προτεραιοτήτων. Με λίγη καλή οργάνωση, μπορούμε να βρούμε 15-20’ την ημέρα και να τα αφιερώσουμε στον εαυτό μας, κάνοντας μια μάσκα ομορφιάς ή λίγες ασκήσεις γυμναστικής ή μια χαλαρωτική βόλτα.
Εξίσου σημαντικό για την καταπολέμηση της γονεϊκής εξουθένωσης είναι να ορίσουμε και να αναπλαισιώσουμε τις προσδοκίες μας. Κανείς δεν είναι τέλειος γονιός – ούτε χρειάζεται να είναι. Αρκεί να κάνουμε το καλύτερο που μπορούμε και να προσπαθούμε να βελτιωνόμαστε, με βιβλία, σεμινάρια ή την προσωπική μας βελτίωση. Επιτρέπουμε στον εαυτό μας να κάνει λάθη και αποδεχόμαστε ότι δεν μπορούμε πάντα να έχουμε τον έλεγχο.
Τέλος, μπορούμε πάντα να αναζητήσουμε επαγγελματική υποστήριξη. Αν νιώθουμε ότι η κατάσταση είναι υπερβολικά δύσκολη για να την διαχειριστούμε, ή αν αισθανόμαστε ότι ως παιδιά δεν λάβαμε την συμπόνια που χρειαζόμασταν και ως εκ τούτου δεν γνωρίζουμε και εμείς τι να κάνουμε (αν και θέλουμε να κάνουμε κάτι διαφορετικό) για να αντιμετωπίσουμε τις δυσκολίες της καθημερινότητας, ένας ειδικός μπορεί να μας βοηθήσει σταδιακά να αποκτήσουμε εργαλεία για την καθημερινότητα μας που ταιριάζουν σε εμάς.
Η γονεϊκή εξουθένωση δεν είναι σημάδι αδυναμίας – είναι μια φυσιολογική αντίδραση στις πολλές και συχνά αντιφατικές απαιτήσεις που αντιμετωπίζουν οι γονείς. Αναγνωρίζοντας τα σημάδια της και λαμβάνοντας δράση, μπορούμε να φροντίσουμε καλύτερα τον εαυτό μας και, τελικά, να είμαστε πιο παρόντες και ευτυχισμένοι στον ρόλο μας ως γονείς.
Comentarios