Ο πρώτος χρόνος ενός νεογέννητου είναι μια εντελώς καινούρια εμπειρία για κάθε γονέα και όπως συζητάμε σε πολλές ομάδες με γονείς στο Εργαστήριο Υπέροχα Νήπια, η ηλικία 0-4 έχει αρκετές ιδιαιτερότητες για τις οποίες χρειάζεται ιδιαίτερη εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση.
Τα μοτίβα ύπνου ενός νεογέννητου διαφέρουν αρκετά από αυτά ενός μεγαλύτερου παιδιού ή ενός ενήλικα. Αν κατανοήσουμε λοιπόν αυτές τις συμπεριφορές γίνεται πιο εύκολο να αναγνωρίσουμε τις ανάγκες του μωρού μας και να ανταποκριθούμε κατάλληλα σε αυτές.
Ο ύπνος συνδέεται με το φαγητό
Τα στομαχάκια των μωρών μπορούν να αντέξουν μικρές ποσότητες γάλατος και επομένως ξυπνάνε συχνά για να φάνε. Κατά μέσο όρο τα νεογέννητα κοιμούνται 1–3 συνεχόμενες ώρες καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας και νύχτας. Τα μωρά θα αναζητήσουν το γάλα και τον ύπνο όταν νιώσουν την ανάγκη και θα δημιουργήσουν τα δικά τους μοτίβα βάση των αναγκών τους και της ιδιοσυγκρασίας τους, τα οποία μπορεί να αλλάζουν καθώς θα μεγαλώνουν (πχ κάποιοι άνθρωποι είναι νυκτόβιοι και κάποιοι ημερόβιοι, λειτουργώντας καλύτερα και με μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα την νύχτα ή μέρα αντίστοιχα). Εφόσον το μωρό σας είναι υγιές και παίρνει το απαιτούμενο βάρος κατά τον αναπτυξιολόγο ή παιδίατρο, δεν χρειάζεται να το ξυπνάτε για τάισμα, αλλά να δημιουργήσουμε μια όμορφη ρουτίνα όπου η μαμά και το μωρό καλύπτουν εξίσου τις ανάγκες τους δημιουργώντας έναν ασφαλή δεσμό, όπως έχουμε συζητήσει σε προηγούμενο άρθρο. Καθώς τα μωρά μεγαλώνουν θα μπορούν να κοιμούνται για μεγαλύτερες περιόδους.
Στάδια Ύπνου και Ξύπνιου
Όσο είναι ξύπνια τα μωρά μπορεί να βρίσκονται σε μια πιο χαλαρή και ήρεμη κατάσταση (quiet alert state) η οποία ενδείκνυται για βλεμματική επαφή και δημιουργία δεσίματος με το μωρό, αλλά και ανάπτυξη της ομιλίας με το να του τραγουδάμε και να του μιλάμε. Την περισσότερη ώρα όμως που τα μωρά είναι ξύπνια βρίσκονται σε μια πιο ενεργή κατάσταση (active alert state) κατά την οποία κινούν τα χέρια και τα πόδια τους, κοιτάζουν γύρω γύρω και μιμούνται ενεργά τις εκφράσεις του προσώπου μας. Όταν το μωρό μας δείχνει αυτά τα σημάδια ίσως να χρειάζεται εναλλαγή περιβάλλοντος και δραστηριοτήτων για να μην βαριέται. Προσέχουμε επίσης μήπως το μωρό μας επικοινωνεί την ανάγκη του για φαγητό, ρέψιμο ή αλλαγή πάνας.
Ο ύπνος των μωρών όπως και των ενηλίκων χωρίζεται σε βαθύ ύπνο και ελαφρύ ύπνο (REM) ενώ υπάρχουν και μεταβατικά στάδια μεταξύ των δύο με την όλη διαδικασία να εναλλάσσεται ανά 20-30 λεπτά. Στον βαθύ ύπνο το μωρό κοιμάται ήρεμα και χαλαρά, με το πρόσωπο και το σώμα του να κινούνται ελάχιστα έως καθόλου, ενώ στον πιο ελαφρύ ύπνο τα χέρια και τα πόδια του μωρού, αλλά και το πρόσωπό του κινούνται συχνά και συσπώνται, ενώ μπορεί ακόμα και να ονειρεύεται. Σε αυτό το στάδιο ύπνου είναι πιο εύκολο να ξυπνήσει το μωρό.
Ξύπνημα μέσα στη νύχτα
Τα νεογέννητα συνεχίζουν για αρκετό καιρό να ξυπνάνε μέσα στη νύχτα και αυτό είναι κάτι που από μόνο του θα ελαττωθεί σιγά σιγά, μέχρι να κοιμούνται καθ’ όλη τη διάρκεια της νύχτα και σπανίως υπάρχει τρόπος να επιταχύνουμε αυτή τη διαδικασία. Η υπομονή και η συνεργασία μεταξύ των γονέων και των φροντιστών του μωρού κρίνεται απαραίτητη. Υπάρχουν όμως και τρόποι να βοηθήσουμε αυτή τη διαδικασία.
Κατά την διάρκεια της ημέρας προσπαθούμε να έχουμε φυσικό φως στο χώρο του σπιτιού μας, καθώς το φως είναι το βασικό ερέθισμα για την ρύθμιση της μελατονίνης, της φυσικής ορμόνης του ύπνου που παράγει το σώμα μας.
Κατά τη διάρκεια της νύχτας είναι βοηθητικό να έχουμε χαμηλό φωτισμό, μειωμένους θορύβους, και ένα χαλαρό περιβάλλον.
Αμέσως μόλις παρατηρήσουμε τα σημάδια ότι το μωρό μας νυστάζει (τρίβει τα μάτια του, χασμουριέται, τραβάει τα αυτάκια του, έχει κόκκινα βλέφαρα κλπ) ξεκινάμε την διαδικασία του ύπνου. Όσο νωρίτερα τόσο καλύτερα, διότι εάν υπερκουράσουμε το μωρό μας ενδέχεται να χαλαρώνει πιο δύσκολα και να βρίσκεται σε υπερένταση.
Αγκαλιά και Στοργή
Η αγκαλιά, το νανούρισμα και το χάδι δεν κακομαθαίνουν τα μωρά και σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να αφήνουμε ένα μωρό να κλαίει για πολλή ώρα. Παλιές απόψεις όπως «άστο να κλάψει να ανοίξουν τα πνευμόνια» κλπ έχουν απορριφθεί και θεωρούνται πολύ επιβλαβείς από την επιστημονική κοινότητα, εδώ και δεκαετίες. Αντίθετα, το να παρηγορούμε, να κρατάμε το μωρό μας κοντά μας, να το κουνάμε μαλακά και να το φοράμε σε μάρσιππο δημιουργεί μια αίσθηση ασφάλειας και φροντίδας που ωφελούν την δημιουργία ασφαλούς δεσμού όπως αναφέραμε σε προηγούμενο άρθρο. Ακολουθούμε λοιπόν τις ανάγκες του μωρού μας, δημιουργώντας μια όμορφη ρουτίνα, η οποία δίνει την αίσθηση της ασφάλειας και της σιγουριάς, χωρίς να είναι αυστηρή και αμετάκλητη.
Το θέμα του ύπνου στις μικρές και ευαίσθητες αυτές ηλικίες είναι ιδιαίτερα πλούσιο και είναι σημαντικό να πάρουμε όλες τις απαραίτητες γνώσεις από έναν ειδικό, και να ενημερωθούμε για την δική μας ατομική περίπτωση. Χτίζοντας μια πλούσια εργαλειοθήκη με δραστηριότητες και ασκήσεις για να κατανοήσουμε όλες τις πτυχές αυτού του θέματος, μπορούμε να κάνουμε τον ύπνο των μωρών πιο εύκολο, ενώ παράλληλα να χτίσουμε και την αυτοφροντίδα και τον χρόνο για εμάς.
Comentarios